ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
ZAGROŻENIA HYBRYDOWE - WNIOSKI DLA SIŁ ZBROJNYCH RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Więcej
Ukryj
1
1. Warszawska Brygada Pancerna, Polska
A - Koncepcja i projekt badania; B - Gromadzenie i/lub zestawianie danych; C - Analiza i interpretacja danych; D - Napisanie artykułu; E - Krytyczne zrecenzowanie artykułu; F - Zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
Data nadesłania: 26-09-2023
Data akceptacji: 07-10-2023
Data publikacji: 07-10-2023
SBN 2023;29(3): 121-140
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest przedstawienie zarysu genezy, definicji i koncepcji wojny hybrydowej w krajach członkowskich NATO, działań hybrydowych w rosyjskiej koncepcji wojny nowej generacji oraz wpływu zagrożeń hybrydowych na Siły Zbrojne RP. Zrealizowanie powyższego ma umożliwić rozwiązanie problemu badawczego w formie pytania: Jakie wyzwania związane z zagrożeniami hybrydowymi, których głównym źródłem jest ekspansjonistyczna polityka Federacji Rosyjskiej oraz kryzys na granicy polsko-białoruskiej, czekają przed Siłami Zbrojnymi RP. Metodami badawczymi zastosowanymi w pracy są: obserwacja, badanie dokumentów, analiza oraz synteza. Konflikt we wschodniej Ukrainie rozpoczęty w 2014 roku oraz wybuch regularnej wojny rosyjsko-ukraińskiej w 2022 roku, potwierdzają chęć dążenia do rewizji porządku międzynarodowego w Europie Środkowo-Wschodniej oraz odzyskania wpływów w tym rejonie przez Rosję. Z tego względu należy się spodziewać, że będzie wykorzystywane całe dostępne instrumentarium środków (zarówno militarnych jak i niemilitarnych) do osiągnięcia wyżej wymienionych celów przez Federację Rosyjską. W drugiej części artykułu przeanalizowano główne założenia koncepcji wojen buntowniczych, poglądy I. Kapitańca, W. Slipczenki, J. Gorbaczowa, W. Gieriasimowa oraz koncepcję wojny nowej generacji autorstwa S. Bogdanowa oraz S. Czekanowa, które stanowią teoretyczną podstawę do wykorzystywania ww. środków do realizacji swoich założeń strategicznych. Dlatego, Siły Zbrojne RP muszą być gotowe przeciwdziałać wszelkim zagrożeniom związanym z tak ekspansywną polityką kraju ościennego, mając na uwadze, że metody hybrydowe są wykorzystywane do zacierania granic między wojną a pokojem, zasiania wątpliwości w umysłach docelowych populacji, a ich celem jest destabilizacja i osłabienie społeczeństw. Przygotowanie Sił Zbrojnych RP do przeciwdziałania zagrożeniom hybrydowym wymaga zdefiniowania wyzwań oraz wniosków dotyczących ich możliwości reagowania w środowisku rzeczywistym oraz informacyjnym.
REFERENCJE (48)
1.
Banasik, M., Parafinowicz, R., 2012. Teoria i praktyka działań hybrydowych, Zeszyty Naukowe AON, 2 (99), 5-25.
2.
Madej, A., Świeżak P., 2015. Doktryna wojenna Federacji Rosyjskiej, Bezpieczeństwo Narodowe, 35, 177-206.
3.
Boczarnikov, I., Lemeshew, S., Liutken, G., 2013. Cовременные концепции войн и практика военного строительства, Moskwa [online]. Dostępne pod adresem:
https://nic-pnb.ru/wp- -content/uploads/2014/06/sovremennie-koncepcii-voin.pdf [dostęp: 04.09.2023].
4.
Carayannis, T., 2003. The Complex Wars of the Congo: Towards a New Analytic Approach, Journal of Asian and African Studies, 38 (2-3), 232–255.
5.
Chudoba, M., 2021. Potęga i zagrożenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej w kontekście ekspansyjnej polityki Federacji Rosyjskiej, Studia Bezpieczeństwa Narodowego, 20, 47-63.
6.
Department of Defense USA, 2005. The National Defense Strategy of the United States of America, Waszyngton [online]. Dostępne pod adresem:
https://history.defense.gov/Po... Documents/nds/2005_NDS.pdf?ver=tFA4Qqo94ZB0x_S6uL0QEg%3d%3d [dostęp: 21.05.2023].
7.
Doktryna Miedwiediewa, 2008. Tydzień na Wschodzie, 27, OSW, Warszawa.
8.
Doktryna wojenna Federacji Rosyjskiej, 2010. OSW, Warszawa.
9.
Dupont, A., 2003. Transformation or Stagnation? Rethinking Australia’s Defence, Australian Journal of International Affairs, 57 (1), 55-76.
10.
Dyner, A., 2022a. Kryzys graniczny jako przykład działań hybrydowych [online]. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych [online]. Dostępne pod adresem:
https://www.pism.pl/publikacje... kryzys-graniczny-jako-przyklad-dzialan-hybrydowych#_ftn5 [dostęp: 16.09.2023].
11.
Dyner, A., 2022b. Nowa doktryna wojenna Państwa Związkowego Białorusi i Rosji [online]. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Dostępne pod adresem:
https://www.pism.pl/publikacje... nowa-doktryna-wojenna-panstwa-zwiazkowego-bialorusi-i-rosji [dostęp: 16.09.2023].
12.
Dyner, A., 2023. Grupa Wagnera na Białorusi - potencjalne zagrożenia dla Polski [online]. Polski Instytut Spraw Międzynarodowych. Dostępne pod adresem:
https://www.pism.pl/publikacje... grupa-wagnera-na-bialorusi-potencjalne-zagrozenia-dla-polski [dostęp: 16.09.2023].
13.
Gieriasimow, W., 2013. Ценность науки в предвидении, Военно-промышленный курьер, 8[online]. Dostępne pod adresem:
https://vpk.name/news/85159_ce.... html [dostęp: 11.09.2023].
16.
Górzyński, O., 2023. Naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej. Oświadczenie Departamentu Stanu USA [online]. Polska Agencja Prasowa. Dostępne pod adresem:
https://www.pap.pl/ aktualnosci/news%2C1604269%2Cnaruszenie-polskiej-przestrzeni-powietrznej-oswiadczenie -departamentu [dostęp: 16.09.2023].
17.
Grochocka, J. A., 2017. Oblicza wojny hybrydowej na terytorium Ukrainy. Stanowisko Federacji Rosyjskiej, Sojuszu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej, [w:] B. Pacek, J.A. Grochocka, Wojna hybrydowa na Ukrainie. Wnioski i rekomendacje dla Europy i świata, Wyd. UJK Filia w Piotrkowie Trybunalskim, Piotrków Trybunalski, 170-195.
18.
Hoffman, F., 2007. Conflict in the 21st Century: The Rise of Hybrid Wars, Potomac Institute for Policy Studies, Arlington.
19.
Hoffman, F., Mattis, J., 2005. Future Warfare: The Rise of Hybrid Wars, U.S. Naval Institute, Proceedings.
20.
Huber, T. 1996. Compound Warfare. That Fatal Knot, U.S. Army Command and General Staff College Press, Fort Leavenworth [online]. Dostępne pod adresem:
https://www.armyupress.army. mil/Portals/7/combat-studies-institute/csi-books/compound_warfare.pdf [dostęp: 21.05.2023].
21.
Jacobs, J., Kitzen, M., 2021. Hybrid Warfare, Oxford Bibliographies [online]. Dostępne pod adresem:
https://www.oxfordbibliographi...- 9780199743292-0260.xml#backToTop [dostęp: 20.05.2023].
22.
Kapitaniec, I., 2002. Битва за мировой океан, Moskwa [online]. Dostępne pod adresem: https:// www.rulit.me/books/bitva-za-mirovoj-okean-v-holodnoj-i-budushchih-vojnah-read-387933-1. html [dostęp: 04.09.2023].
24.
Komisja Europejska, 2016. FAQ: Joint Framework on countering hybrid threats [online]. Oficjalna strona. Dostępne pod adresem:
https://ec.europa.eu/commissio... MEMO_16_1250 [dostęp: 25.05.2023].
25.
Kraj, K., 2012. Wojny asymetryczne czy miatieżewojna Jewgienija Messnera zagrożeniem dla bezpieczeństwa w XXI wieku, Bezpieczeństwo teoria i praktyka, 3 (VIII), Kraków, 33-39.
26.
Krzak, A., 2018. Wojny przyszłości po rosyjsku – wojna hybrydowa, informacyjna i psychologiczna na tle konfliktu ukraińskiego, Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 18, 11-39.
27.
Liang, Q., Xianqsui, W., 1999. Unrestricted Warfare, PLA Literature and Arts Publishing House, Pekin [online]. Dostępne pod adresem:
https://www.c4i.org/unrestrict... [dostęp: 21.05.2023].
28.
Lind, W., Schmitt, J., Sutton, J., Wilson, G., 1989. The Changing Face of War: Into the Fourth Generation, Marine Corps Gazette, 22-26 [online]. Dostępne pod adresem:
https://www.academia. edu/7964013/The_Changing_Face_of_War_Into_the_Fourth_Generation [dostęp: 21.05.2023].
29.
Malon, H., 1995. Postradziecka broń jądrowa, Wydawnictwo DBM, Warszawa.
30.
Mansor, P., Williamson, M. 2012, Hybrid Warfare: Fighting Complex Opponents from the Ancient World to the Present, Cambridge University Press, Cambridge.
31.
McCuen, J., 2008. Hybrid Wars, Military Review, March-April, 107-113.
32.
Meissner, J., 2022. Rosyjska koncepcja wojny nowej generacji w świetle pierwszych doświadczeń z wojny w Ukrainie, Roczniki Nauk Społecznych, 14 (50), 133-148.
33.
Messner, J., 1959. Лик современной войны, Южно-Американский отдел Института для исследования проблем войны и мира им. проф. ген. Н.Н. Головина, Buenos Aires.
34.
Messner, J., 1960. Мятеж - имя Третьей Всемирной. Мир без мира, Южно-Американский отдел Института для исследования проблем войны и мира им. проф. ген. Н.Н. Головина, Buenos Aires.
35.
Messner, J., 1971. Всемирная мятежевойна, Южно-Американский отдел Института для исследования проблем войны и мира им. проф. ген. Н.Н. Головина, Buenos Aires.
36.
Messner, J., 2005. Хочешь мира, победи мятежевойну!, Российский военный сборник, Moskwa [online]. Dostępne pod adresem:
http://militera.lib.ru/science.... pdf [dostęp: 03.09.2023].
37.
Michalski, W., 2019. Zagrożenia państw Europy Środkowo-Wschodniej w świetle konfliktu ukraińskiego, [w:] P. Mróz, Siły Zbrojne RP wobec wyzwań i zagrożeń XXI wieku, ASzWoj, Warszawa, 12-13.
38.
Mockaitis, T. R., 1995. British Counterinsurgency in the Post-imperial Era, Manchester University Press, Manchester.
39.
Nemeth, W., 2002. Future war and Chechnya: a case for hybrid warfare, Naval Postgraduate School, Monterey.
40.
O’Loughlin, J., Talbot P., 2005. Where in the World is Russia? Geopolitical Perceptions and Preferences of Ordinary Russians, Eurasian Geography and Economics, 46 (1), 23-50.
41.
Piotrowski, M., 2015. Konflikt nigdy nie jest prosty: amerykańska teoria i doktryna wojen oraz przeciwników hybrydowych, Sprawy Międzynarodowe, 2, 7-38.
42.
Racz, A., 2015. Russia’s Hybrid War in Ukraine. Breaking Enemy’s Ability to Resist, The Finnish Institute of International Affairs, Helsinki.
43.
Rzecznik Ministra Koordynatora Służb Specjalnych, 2022. Hybrydowy atak na Polskę [online]. Strona rządowa gov.pl. Dostępne pod adresem:
https://www.gov.pl/web/sluzby-...- atak-na-polske [dostęp: 13.09.2023].
44.
Sojusz Północnoatlantycki, 2023. NATO’s response to hybrid threats [online]. Oficjalna strona sojuszu. Dostępne pod adresem:
https://www.nato.int/cps/en/na...= To%20deter%20hybrid%20threats%2C%20NATO,its%20deterrence%20and%20defence%20 posture [dostęp: 25.05.2023].
45.
Solmaz, T., 2022. ‘Hybrid Warfare’: One Term, Many Meanings [online]. Small Wars Journal. Dostępne pod adresem:
https://smallwarsjournal.com/j...- -meanings [dostęp: 20.05.2023].
46.
Sykulski, L., 2015. Rosyjska koncepcja wojen buntowniczych Jewgienija Messnera, Przegląd Geopolityczny, 11, 103-112.
47.
Śmigielski, R., 2006. Osierocona armia. Założenia polityki obronnej oraz Siły Zbrojne Federacji Rosyjskiej w latach 1992-2004, Wydawnictwo TRIO, Warszawa.
48.
Tomasiewicz, J., 2009. Strategia oporu niekierowanego w wojnie asymetrycznej, Przegląd Geopolityczny, 1, 161-190.