Opracowanie prezentuje zagadnienia związane z prawną, moralną i obywatelską odpowiedzialnością kształtowania jakości powinności obronnych w Polsce po zawieszeniu powszechnego obowiązku służby wojskowej. W świadomości społecznej Polaków wyłonił się nowy problem aksjologiczny, zwracający uwagę na zanik partycypacji tradycyjnej powinności wojskowej. 11 lutego 2009 r. weszła w życie kolejna i zarazem doniosła w skutkach politycznych, społecznych i ekonomicznych nowelizacja ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. W wymiarze politycznym, prawnym i wojskowym był to akt przeniesienia do rezerwy wszystkich obywateli, którzy dotąd nie odbyli służby wojskowej, zrywający historyczną ciągłość poboru do wojska, sięgającego pierwszych chwil funkcjonowania odrodzonej Drugiej Rzeczypospolitej. Zawieszenie odbywania zasadniczej służby wojskowej od 1 stycznia 2010 r. równowało się szybkiemu wprowadzeniu armii zawodowej w Polsce. Okazało się, że wyjątkowo szybko nastąpiło „wypreparowanie” ze świadomości obywatelskiej konieczności kształcenia cnoty żołnierskiej, utrwaliły się w zamian: deprecjacja zachowań proobronnych (mozolnie formowanych na przestrzeni kilkudziesięciu lat); selektywność kształtowania umiejętności żołnierskich i odtwarzania/formowania odpowiednich pod względem jakości i ilości przeszkolonych rezerw wojskowych. Polska jest jedynym krajem europejskim posiadającym „małą konstytucję obronności”, genezą sięgającą lat 60., czyli okresu apogeum zimnej wojny oraz projekcji systemu obronności właściwego dla „armii drugiej fali”. Permanentne przywoływanie w procesie legislacyjnym w Polsce po zmianie ustrojowej, jako podstawy nowych regulacji w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności państwa, aktu prawnego sprzed prawie półwiecza wywołuje mieszane odczucia. Rodzi poczucie niedookreśloności polityki obronnej państwa i roli „sił zbrojnych trzeciej fali”, korespondującej z koncepcjami działań i środków właściwych dla sztuki wojennej ery informacyjnej, popartymi odpowiednimi, nowoczesnymi rozwiązaniami normatywnymi.