ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
DEZINFORMACJA WOJSKOWA I OPERACJE PSYCHOLOGICZNE - ODMIENNOŚĆ DZIAŁAŃ WOBEC WSPÓLNOTY CELÓW
Więcej
Ukryj
1
Szkoła Doktorska, Akademia Sztuki Wojennej, Polska
A - Koncepcja i projekt badania; B - Gromadzenie i/lub zestawianie danych; C - Analiza i interpretacja danych; D - Napisanie artykułu; E - Krytyczne zrecenzowanie artykułu; F - Zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
Data nadesłania: 18-02-2025
Data ostatniej rewizji: 09-03-2025
Data akceptacji: 10-03-2025
Data publikacji: 10-03-2025
Autor do korespondencji
Piotr GALEMBA
Szkoła Doktorska, Akademia Sztuki Wojennej, Warszawa, Polska
SBN 2025;36(2): 99-116
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Operacje psychologiczne i dezinformacja wojskowa stanowią szczególnie istotny element walki informacyjnej i wpływania na percepcję, a także proces decyzyjny przeciwnika. Celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy na temat metod, technik oraz narzędzi wykorzystywanych do prowadzenia współczesnych operacji psychologicznych (PSYOPS) i dezinformacji (MILDEC) oraz wskazanie głównych podobieństw i różnic występujących pomiędzy nimi. Problem badawczy postawiony w przeprowadzonych badaniach został sformułowany w formie następującego pytania: w jaki sposób prowadzone są operacje psychologiczne (PSYOPS) oraz dezinformacja wojskowa (MILDEC)? Do tak postawionego problemu badawczego postawiono następującą hipotezę badawczą: operacje psychologiczne oraz dezinformacja wojskowa, mimo, iż ukierunkowane są na wywieranie wpływu na sferę kognitywną przeciwnika i wpływanie na sposób podejmowania przez niego decyzji oraz zachodzące pomiędzy nimi podobieństwa, wykorzystują odmienne sposoby osiągania celów zakładanych przez prowadzącego określone działania, a do ich prowadzenia wykorzystywane są bezpośrednie rozmowy, środki masowego przekazu, w tym portale internetowe. Jednocześnie, odmienny jest również charakter treści wytwarzanych przez PSYOPS i MILDEC. Odpowiedzi na pytanie oraz weryfikacji hipotezy dokonano przy pomocy następujących metod badawczych teoretycznych: analiza i krytyka piśmiennictwa, definiowanie, synteza oraz porównanie. Do przeprowadzenia analizy literatury przedmiotu wykorzystano dokumenty doktrynalne, rozdziały w monografiach i opracowania zwarte a także artykuły naukowe i źródła internetowe. Ograniczeniem w zakresie dostępu i doboru pozycji był natomiast wybór wyłącznie dokumentów nieobjętych klauzulami informacji niejawnych. W artykule scharakteryzowano operacje psychologiczne oraz dezinformację wojskową, następnie porównania, a na ich postawie wykazane zostały cechy wspólne oraz różnice w ich planowaniu oraz sposobach i narzędziach wykorzystywanych do ich prowadzenia, a także główne wyzwania dla zwiększenia ich skuteczności oraz minimalizacji potencjalnych negatywnych skutków.
REFERENCJE (39)
1.
Apanowicz, J., 2000, Metodologiczne elementy procesu poznania naukowego w teorii organizacji i zarządzania, Gdynia: Wydawnictwo Diecezji Pelpińskiej „Bernardinum”.
2.
Bączek, P., Dezinformacja jako zagrożenie dla bezpieczeństwa informacyjnego współczesnych społeczeństw. Security Review, 2020, 4, 3-18.
3.
Bień-Kacała, A., Kacała, T., Działania psychologiczno-dezinformacyjne rosyjskich służb specjalnych, Studia Politologiczne, 2017, 43,148-164.
4.
Cisek, S., Metoda analizy i krytyki piśmiennictwa w nauce o informacji i bibliotekoznawstwie w XXI wieku. Przegląd Biblioteczny, 2010, 3, 273-284.
5.
Czulda, R., Chińska wojna kognitywna. Układ Sił, 2022, 33, 28-33.
6.
Darczewska, J., Między jawną dezinformacją a niejawną praktyką. Gry rosyjskich służb. Punkt Widzenia, 2019, 73, OSW.
7.
DD-3.2.5 – Planowanie działań na szczeblu taktycznym w Wojskach Lądowych, 2007, Warszawa: DWLąd.
8.
DD-3.10 (A) – Operacje informacyjne, 2017, Bydgoszcz: MON. CDiS SZ.
9.
DD-3.10.1 (B) – Operacje Psychologiczne, 2017, Bydgoszcz: MON. CDiS SZ.
10.
DD-3.31 (A) – Maskowanie operacyjne, 2018, Bydgoszcz: MON. CDiS SZ.
11.
Denning, D. E. 2002, Wojna informacyjna i bezpieczeństwo informacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
12.
Domalewska, D., 2020, Wielowymiarowość komunikacji w kontekście bezpieczeństwa: Komunikacja w sytuacji kryzysowej i strategicznej, Warszawa: ASzWoj.
13.
Dubiel, A., Operacje informacyjno-psychologiczne jako zagrożenie dla bezpieczeństwa państwa. Chorzowskie Studia Polityczne, 2018, 15, 257-266.
14.
Freedman, L., 2009, Przyszłość studiów strategicznych [w:] J. Baylis, J. Wirtz, C. S. Gray, E. Cohen, red., Strategia we współczesnym świecie. Wprowadzenie do studiów strategicznych, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 389-405.
15.
Kacała, T., 2014, Działania psychologiczne w Siłach Zbrojnych RP, Warszawa: AON.
16.
Kacała, T., Dezinformacja i propaganda w kontekście zagrożeń dla bezpieczeństwa państwa. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2015, 2, 49-65, DOI: 10.15804/ppk.2015.02.03.
17.
Leksykon wiedzy wojskowej, 1979, Warszawa: MON.
18.
Libicki, M. C., 1995, What is information Warfare?,Washington: National Defense University.
19.
Łukasik-Turecka, A., Disinformation in the Polish Media Space in the First Year of Russia’s Full-Scale Aggression Against Ukraine, Przegląd Strategiczny, 2023, 16, 251- 260, DOI: 0.14746/ps.2023.1.18.
20.
Modrzejewski, Z., 2015, Operacje informacyjne, Warszawa: AON.
21.
Modrzejewski, Z., Działania psychologiczno-propagandowe w konfliktach zbrojnych. Kwartalnik Bellona, 2017, 1, 129-143.
22.
Modrzejewski, Z., 2018, Dezinformacja w służbie walki informacyjnej [w:] T. W. Grabowski, M. Lakomy, K. Oświecimski, red. Bezpieczeństwo informacyjne w dobie postprawdy, Kraków: Akademia Ignatianum, 91-117.
23.
Modrzejewski, Z., 2020, Militarne obszary komunikacji strategicznej, Warszawa: ASzWoj.
24.
Nowacki, G., Moch ,N., 2019, Koncepcja komunikacji strategicznej. Implikacje dla Polski, Warszawa: WAT.
25.
Nowak, A., 2007, Działania psychologiczne w konfliktach zbrojnych, Warszawa: AON.
26.
Olechowski, A. P., Dezinformacja i propaganda orężem wojny kognitywnej. Media i Społeczeństwo, 2022, 17, 25-38, DOI: 10.5604/01.3001.0016.2564.
27.
Olechowski, M., „Wojna psychologiczna”- próba zdefiniowania pojęcia. Wiedza Obronna, 2018, 1-2, 91-106. DOI: 10.34752/ahf8-sd31.
28.
Pacek, P., 2022, Informacja i psychologia na wojnie nowej generacji, Warszawa-Siedlce: OW RYTM, UPH.
29.
Podkowski, A., 1997, Działania psychologiczne WP w walce zbrojnej, Warszawa: AON.
30.
Regulamin Działań Wojsk Lądowych, 2008, Warszawa: DWLąd.
31.
Sobek, J. P., Treści generowane przez sztuczną inteligencję w kontekście ochrony przed dezinformacją. Studia Bezpieczeństwa Narodowego, 2024, 33, 69-89, DOI: 10.37055/ sbn/188916.
32.
Szymańska, N., Dezinformacja jako narzędzie manipulacji medialnej. Roczniki Studenckie Akademii Wojsk Lądowych, 2023, 7, 39-49.
33.
Sun Tzu, 1994, Sztuka wojny, Warszawa: Przedświt.
34.
Szpyra, R., 2003, Militarne operacje informacyjne, Warszawa: AON.
35.
Toffler, A., Toffler, H, 2006, Wojna i antywojna. Jak przetrwać na progu XXI wieku?, Poznań: Kurpisz.
36.
Wasiuta, O., Wasiuta, S., Deepfake jako skomplikowana i głęboko fałszywa rzeczywistość. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia de Securitate, 2019, 9(3), DOI:10.24917/26578549.9.3.2.
37.
Willa, R., Dezinformacja, propaganda i walka psychologiczna podczas konfliktu w Zatoce Perskiej w 1990-1991. Dialogi Polityczne, 2005, 5-6, 87-99, DOI: 10.12775/DP.2005.007.
38.
Wrzosek, M., 2005, Dezinformacja jako komponent operacji informacyjnych, Warszawa: AON.
39.
Wrzosek, M., 2018, Wojny przyszłości: doktryna, technika, operacje militarne, Warszawa: Fronda.