ARTYKUŁ ORYGINALNY
BEZPIECZEŃSTWO PRODUKCJI UZBROJENIA I SPRZĘTU WOJSKOWEGO - POTWIERDZENIA METROLOGICZNE CZUJNIKÓW ZEGAROWYCH
Więcej
Ukryj
1
MESKO S.A. Skarżysko-Kamienna, Polska
A - Koncepcja i projekt badania; B - Gromadzenie i/lub zestawianie danych; C - Analiza i interpretacja danych; D - Napisanie artykułu; E - Krytyczne zrecenzowanie artykułu; F - Zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
Data nadesłania: 17-02-2025
Data ostatniej rewizji: 16-03-2025
Data akceptacji: 16-03-2025
Data publikacji: 16-03-2025
SBN 2025;36(2): 81-98
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Uzbrojenie i sprzęt wojskowy należą do grupy wyrobów niezwykle wymagających w kontekście: bezpieczeństwa produkcji, użytkowania, oddziaływania na środowisko, niezawodności i skuteczności działania. Celem artykułu jest analiza wpływu potwierdzeń metrologicznych czujników zegarowych na bezpieczeństwo produkcji amunicji i rakiet. Odniesiono się do dwóch elementów różnych wyrobów: łuski do 5,56 x45 mm z rdzeniem stalowym oraz kadłuba silnika do Przenośny Przeciwlotniczy Zestaw Rakietowy Piorun. Główny problem badawczy sformułowano następująco: czy status potwierdzenia metrologicznego przyrządu pomiarowego/sprawdzianu ma wpływ na bezpieczeństwo produkowanego wyrobu oraz jaki wpływ na produkcję amunicji i rakiet ma czujnik zegarowy/sprawdzian czujnikowy? W pracy przyjęto następującą hipotezę badawczą: pomiar czujnikiem/sprawdzianem czujnikowym elementów wyrobu ma wpływ na bezpieczeństwo oraz jakość uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Mając na uwadze metody badawcze, przeprowadzono badanie czujnika zegarowego na zautomatyzowanym stanowisku ICM 100 IP - służącym do kontroli między innymi czujników, a uzyskane wyniki porównano z wymaganiami Polskich norm oraz instrukcją wewnętrzną. Przeprowadzono analizy: norm obronnych, dostępnych dokumentów oraz wymagań jakościowych i środowiskowych dotyczących uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Przedstawiono także zasady nadzoru metrologicznego według PN-EN ISO 10012:2004 - System zarządzania pomiarami i wyposażeniem pomiarowym. W wyniku przeprowadzonego badania autor zauważa, że zastosowanie czujników zegarowych spełniających wymagania metrologiczne eliminuje błędy związane z grubością ścianki łuski i grubością dna osadzenia spłonki oraz gwarantuje sprawdzenie poprawności bicia na kadłubie silnika rakiety. Ma istotny wpływ na poprawne wykonanie pomiarów elementów wyrobu oraz uzyskanie właściwych parametrów na każdym etapie produkcji i kontroli elementów - zgodnie z dokumentacją techniczną, oddziałując tym samym na bezpieczeństwo wyrobu. Zarówno łuska do amunicji 5,56x45 [mm] jak i kadłub silnika PPZR Piorun są znaczącym ogniwem stabilności całego wyrobu, od których zależy jego sprawność i niezawodność. Zdaniem autora, wszelkie badania i analizy dotyczące przeplatających się obszarów jakości i bezpieczeństwa wyrobów są niezbędne w celu: usprawnienia procesów produkcji, zmniejszenia kosztów późniejszych reklamacji, a nade wszystko zapewnienia bezpieczeństwa użytkownikom sprzętu.
REFERENCJE (23)
1.
AQAP 2110:2016 - Wymagania NATO dotyczące zapewnienia jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych i produkcji. Wydanie D, Wersja 1.
2.
Bernatek M., Magierski M., 2024. Wybrane aspekty bezpieczeństwa wyrobów w przemyśle zbrojeniowym. Studia Bezpieczeństwa Narodowego, 32 (2024).
3.
Decyzja 126/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 sierpnia 2019 r. w sprawie zapewnienia jakości sprzętu wojskowego i usług, których przedmiotem jest sprzęt wojskowy (DzU z 2019 r., poz. 159).
4.
Dorczuk, M.,Wachowiak, P., 2024. Metrological problems in the study of weapon systems. Scientific Journal of the Military University of Land Forces, 56(1), (211), 5-25.
5.
Grudowski, P., Kwintowski, A., 2014. Nadzorowanie wyposażenia do monitorowania i pomiarów wg wymagań wybranych norm oraz przepisów prawnych. Mechanik, 1, 91-98.
6.
Ilczyszyn, D., 2024. Uwarunkowania organizacyjno-techniczne bezpiecznej eksploatacji bojowych statków powietrznych w realiach współczesnych konfliktów zbrojnych. [w:] B. Błaszczak i Ł. Kominek red. Konceptualizacja bezpieczeństwa kryminologicznego. Poznań: FNCE, 137.
7.
Instrukcja obsługi Mahr ICM 100 IP - w pełni automatycznego stanowiska kontroli czujników zegarowych, trzpieniowych, przyrządów pomiarowych, mikrokatorów i głowic indukcyjnych, 2024.
9.
Krysiński, B., Nesterowicz, M., Zych, P., 2019. Bezpieczeństwo eksploatacji amunicji w świetle stwierdzonych niezgodności - wybrane przykłady. Warszawa: Problemy Techniki Uzbrojenia, 48, 99.
10.
Łagowski, E., Jasińska, J., 2022. Ewolucja systemów zarządzania jakością. Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
12.
NO-06-A101:2005 - Uzbrojenie i sprzęt wojskowy. Ogólne wymagania techniczne, metody kontroli i badań. Postanowienia ogólne.
13.
NO-13-A504-3:2019 - Naboje do broni strzeleckiej. Metody badań. Badania laboratoryjne.
14.
PN-68/M-53260 - Warsztatowe środki pomiarowe. Czujniki zębate zegarowe.
15.
PN-EN ISO 10012:2004 - Systemy zarządzania pomiarami. Wymagania dotyczące procesów pomiarowych i wyposażenia pomiarowego.
16.
PN-EN ISO 463:2007 - Specyfikacje Geometrii wyrobów (GPS). Sprzęt pomiarowy do wymiarów. Charakterystyki konstrukcyjne i metrologiczne czujników tarczowych mechanicznych.
17.
PN-ISO 2859-1:2003 - Procedury kontroli wyrywkowej metodą alternatywną. Schematy kontroli indeksowane na podstawie granicy akceptowanej jakości (AQL) stosowane do kontroli partii za partią.
18.
Podręcznik Normalizacji Obronnej PDNO-08-A111:2009 - Wytyczne środowiskowe dotyczące uzbrojenia i sprzętu wojskowego (AECTP 100).
19.
Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 4 czerwca 2024 r. w sprawie wykazu uzbrojenia, na obrót którym jest wymagane zezwolenie (DzU z 2024 r., poz. 839).
20.
Stępień, L., Borkowski, J., 2010. Wpływ warunków eksploatacji na stan techniczny amunicji. Problemy Techniki Uzbrojenia, 39, 7-14.
21.
Ustawa z dnia 17 listopada 2006 r. o systemie zgodności wyrobów przeznaczonych na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (DzU z 2022 nr 235 poz. 747).
22.
Wybrane aspekty zapewnienia funkcjonalności i niezawodności przeciwlotniczego zestawu rakietowego. Mechanik 7 (2014), XVIII Międzynarodowa Szkoła Komputerowego Wspomagania Projektowania, Wytwarzania i Eksploatacji, 651.
23.
Zakres akredytacji OiB UiSW ITWL nr 2/MON/2022 z dnia 3 sierpnia 2022 roku.