ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
FILOZOFICZNE UMOCOWANIE ZASADY „ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA OCHRONĘ” („R2P”) W KSZTAŁTOWANIU WSPÓŁCZESNEGO BEZPIECZEŃSTWA
Więcej
Ukryj
1
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie
Data publikacji: 01-12-2013
SBN 2013;4(1): 11-46
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Opracowanie prezentuje filozoficzne umocowanie zasady „odpowiedzialności za ochronę” określanej w literaturze i współczesnej refleksji angielskim określeniem responsibility to protect lub „RtoP”, albo „R2P”. Ten nowy problem aksjologiczny, skłaniający do wyróżnienia, obok tradycyjnego już prawa do wojny (ius ad bellum) wskazującego „sprawiedliwe jej przyczyny”, prawa wojennego i humanitarnego (ius in bello) określającego dopuszczalne sposoby jej prowadzenia, (ius post bellum) wskazującego na „sprawiedliwe” jej kończenie, także nowego prawa i zwyczaju międzynarodowego, a mianowicie prawa do antywojny (w pojęciu Tofflerowskim) lub „wojny uprzedzającej”. Podstawy tego prawa do antywojny czy też odpowiedzialnej ochrony, prewencji lub interwencji stara się budować doktryna Responsibility to Protect. Doktryna opracowana w roku 2001, przedstawiona przez Komisję Interwencji i Suwerenności Państw (ICISS) – powołaną przez rząd kanadyjski w sprawie reagowania na masowe naruszenia praw człowieka i rozprzestrzenianie się tzw. konfliktów niestrukturalizowanych, jest w formie rozbudowanej obecną doktryną ONZ. Zdaniem autora w zasadzie „odpowiedzialności za interwencję” („R2P”) znaleźć można reperkusje starych unormowań prawa do wojny, prawa w wojnie i prawa po wojnie, a nawet ich nowoczesne ukonkretnienia.
REFERENCJE (58)
1.
Arystoteles, Polityka, PWN, Warszawa 2010.
2.
Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa2004.
3.
Św. Augustyn, Państwo Boże, t. 1-2, przeł. ks. Władysław Kubicki, Hachette Polska sp.z o.o., Warszawa 2010.
4.
A. Beaufre, Wstęp do strategii. Odstraszanie i strategia, tłum. Franciszek Dziedzic, Wyd.MON, Warszawa 1968.
5.
J. Borgosz, Co to są badania nad pokojem?, „Wojsko Ludowe” 1984/11.
6.
B. Buzan, L. Hansen, Te Evolution of International Security Studies, Cambridge University Press, Cambridge 2009.
7.
W. Chojnacki (red.), Transformacja instytucjonalno-organizacyjna wojska na proguXXI wieku, Warszawa 2004.
8.
K. Clausewitz, O wojnie, Wyd. KUL, Lublin MCMXCV.
9.
P. Crépon, Religia a wojna, Marabut, Gdańsk 1994.
10.
M. Creveld, Te Culture of War, Presidio Press/Ballantine Books, New York 2008.
11.
M. Creveld, Te Transformation of War, New York 1991.
12.
D. Davies, Europa. Rozprawa historyka z historią, tłum. E. Tabakowska, Wyd. ZNAK,Kraków 2010.
13.
J. Dobrowolski-Polak (red.), Solidarność humanitarna, „Prace Instytutu Zachodniego”,nr 89, Poznań 2012.
14.
T. Dunne, J. Nicholas Wheeler (red.), Human Rights in Global Politics, CambridgeUniveristy Press, Cambridge 2002.
15.
L. Ehrlich, Polski wykład prawa wojennego XV wieku, Warszawa 1955.
16.
H. Grotius, Trzy księgi o prawie wojny i pokoju, w których znajdują wyjaśnienie prawonatury i prawo narodów, a także główne zasady prawa publicznego, przekład R. Bierzanek,PWN, Warszawa 1957.
17.
L. Gumplowicz, System socjologii, Wyd. Spółka Nakładowa, Warszawa 1887.
18.
M. Huzarski, B.M. Szulc, Metodologiczna tożsamość polemologii, AON, Warszawa2010.
19.
H. Heuser, Czytając Clausewitza, tłum. Piotr Budny, PISM, Warszawa 2008.
20.
J. Huizinga, Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przeł. Maria Kurecka i WitoldWirpsza, Wydawnictwo Czytelnik, Warszawa 1985.
21.
H. Izdebski, Historia myśli politycznej i prawnej, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2007.
23.
Jan Paweł II, Nie ma pokoju bez sprawiedliwości, nie ma sprawiedliwości bez przebaczenia. Orędzie Ojca Świętego na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2002 roku (3), (w:)Orędzia Jana Pawła II na Światowe Dni Pokoju – papiez.wiara.pl/.../378733.
24.
Jan Paweł II, Świat nie zapomni, że słowo „solidarność” zostało wypowiedziane tu w nowysposób, (w:) Drogą jest Eucharystia. Przemówienia Ojca Świętego podczas trzeciej wizytyw Ojczyźnie, 8-14 czerwca 1987, Poznań 1987.
25.
Jan XXIII, Encyklika Pacem in terris. O pokoju między wszystkimi narodami opartym naprawdzie, sprawiedliwości, miłości i wolności, (w:) www.opoka.org.pl/biblioteka/W/.../pacem_in_terris_11041963.html,
26.
I. Kant, O wiecznym pokoju. Zarys flozofczny, przekł. Feliks Przybylak, Wyd. Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1995.
27.
Karta Narodów Zjednoczonych, www.hfrpol.waw.pl/pliki/Karta_Narodow_Zjednoczonych.pdf
28.
W. Kostecki, Strach i potęga. Bezpieczeństwo międzynarodowe w XXI wieku, Wyd.Poltext, Warszawa 2012.
29.
T. Leśko, Międzynarodowe ograniczenia w prowadzeniu konfliktów zbrojnych, PWN,Warszawa 1990, Międzynarodowe prawo humanitarne konfliktów zbrojnych. Zbiór dokumentów, M. Flemming, uzupełnienie i redakcja M. Gąska i E. Mikos-Skuza, AON,Warszawa 2003.
30.
Międzynarodowe prawo konfliktów zbrojnych. Prawo przeciwwojenne. Zbiór dokumentów,wybór i opracowanie M. Fleming, Agencja Artekon, Warszawa 1991.
31.
J. Muravchik, Protection Racket: Responsibility to Protect Becomes a Doctrine, “WorldAffairs Journal” 2011, July/August.
32.
S.E. Nahlik, Grabież dzieł sztuki. Rodowód zbrodni międzynarodowej, Wyd. im. Ossolińskich, Wrocław-Kraków 1958.
33.
S.C. Napiórkowski, Teologia pokoju, Wyd. Ojców Franciszkanów, Niepokalanów 1988.
34.
A. Paliwoda-Matiolańska, Odpowiedzialność społeczna w procesie zarządzaniaprzedsiębiorstwem, Wyd. C.H. Beck, Warszawa 2009.
35.
Platon, Prawa, tłum. Maria Maykowska, Wyd. ALFA, Warszawa 1997.
36.
Platon, Uczta, Eutyfron, Obrona Sokratesa, Kriton, Fedon, tłum. W. Witwicki, PWN,Warszawa 1988.
38.
B. Rok, Odpowiedzialny biznes w nieodpowiedzialnym świecie, Wyd. Akademii RozwojuFilantropii w Polsce i Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa 2004.
39.
R. Rosa, Filozofa bezpieczeństwa, Wyd. Bellona, Warszawa 1995.
40.
M. Rybak, Etyka menadżera – społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2004.
41.
M. Rybak, Etyka menedżerska – społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstwa, Wyd.Nauk. PWN, Warszawa 2004.
42.
A. Schopenhauer, O postawie moralności, HACHETTE Livre Polska sp. z o.o., Warszawa 2009.
43.
H. Skorowski, Wojna i pokój w nauce społecznej Kościoła, cz. I i II, „Wojsko i Wychowanie” 1993, nr 5 i 6.
44.
Stosowanie międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych w walce. Materiały do kształcenia obywatelskiego 2, MON – Departament Wychowania i PromocjiObronności, Warszawa 2008.
45.
J. Świniarski, W. Chojnacki, Filozofa bezpieczeństwa. Podręcznik akademicki, Wyd.AON, Warszawa 2004.
46.
J. Świniarski, O naturze bezpieczeństwa. Prolegomena do zagadnień ogólnych, Wyd.ULMAK, Warszawa – Pruszków 1997.
47.
J. Świniarski, Społeczna odpowiedzialność organizacji w nowoczesnym zarządzaniu,(w:) Wybrane koncepcje i metody zarządzania początku XXI wieku, pod red. WiesławaGonciarskiego i Piotra Zaskórskiego, WAT, Warszawa 2009.
48.
J. Świniarski, M. Wiatr, Koncepcje strategiczno-operacyjne, „Myśl Wojskowa” 1998.
49.
J. Świniarski, Myśl filozoficzna w polemologii, (w:) Metodologiczna tożsamośćpolemologii, pod red. Michała Huzarskiego i Bogdana M. Szulca, AON, Warszawa2010.
50.
Tomasz z Akwinu, O władzy, (w:) Dzieła wybrane, wyd. W Drodze, Poznań 1984.
51.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 16, tłum. O. Pius Bełch, O.P., Katolicki OśrodekWydawniczy „Veritas”, Londyn 1967.
52.
Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 21, tłum. O. Pius Bełch, O.P., Katolicki OśrodekWydawniczy „Veritas”, Londyn 1962.
53.
Tomasz z Akwinu, Wykład listu do Rzymian (12, 14-21, 1010), wyd. W Drodze, Poznań1987.
54.
H. i A. Toffler, Wojna i antywojna. Jak przetrwać na progu XXI wieku, WarszawskieWydawnictwo Literackie MUZA SA, Warszawa 1997.
55.
B.F. Trentowski, Stosunek flozofi do cybernetyki, PWN, Warszawa 1974.
56.
M. Walzer, Wojny sprawiedliwe i niesprawiedliwe. Rozważania natury moralnejz uwzględnieniem przykładów historycznych, tłum. Michał Szczubiałka, Wyd. Nauk.PWN, Warszawa 2010.
57.
M. Ziętek, Wojna czy interwencja humanitarna?, (w:) konserwatywnaemigracja.com/.../wojna-czy-interwencja-humanitarna