ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
WYBRANE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA WYROBÓW W PRZEMYŚLE ZBROJENIOWYM
			
	
 
Więcej
Ukryj
	
	
									
				1
				MESKO S.A. Skarżysko-Kamienna, Polska
				 
			 
						
				2
				Wojskowa Akademia Techniczna, Polska
				 
			 
										
				
				
			
			Zaznaczeni autorzy mieli równy wkład w przygotowanie tego artykułu
			 
		 		
				
				
			 
			A - Koncepcja i projekt badania; B - Gromadzenie i/lub zestawianie danych; C - Analiza i interpretacja danych; D - Napisanie artykułu; E - Krytyczne zrecenzowanie artykułu; F - Zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
			 
		 		
		
		 
			
			
			
			 
			Data nadesłania: 20-01-2024
			 
		 		
		
			
			 
			Data ostatniej rewizji: 02-02-2024
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data akceptacji: 03-02-2024
			 
		 		
		
		
			
			 
			Data publikacji: 03-02-2024
			 
		 			
		 
	
					
		
	 
		
 
 
SBN 2024;32(2): 26-50
		
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Celem artykułu jest przedstawienie problematyki bezpieczeństwa produkcji przemysłu zbrojeniowego dostarczającego sprzęt i uzbrojenie dla Sił Zbrojnych RP, Policji NATO oraz innych służb dbających o bezpieczeństwo i stabilizację pokoju w kraju i na świecie. Artykuł ma charakter teoretyczno-opisowy. W pracy sformułowano następujący problem badawczy: jakie wymagania normatywno - prawne powinna spełniać firma zbrojeniowa podczas procesu produkcji, kontroli, odbioru i dostawy sprzętu wojskowego, w celu zapewnienia bezpiecznego wyrobu dla życia, zdrowia użytkownika, środowiska z jednoczesną dbałością o zachowanie niezawodności i terminowości dostaw? Hipotezą badawczą pracy jest sformułowanie, iż zakłada się, że warunki w jakich wykonywane są potwierdzenia metrologiczne przyrządów pomiarowych, służących do kontroli produkcji na różnych etapach procesu technologicznego, mogą wpłynąć na bezpieczeństwo produkowanych wyrobów oraz określić związki przyczynowo-skutkowe. Dla zweryfikowania hipotezy i udzielenia odpowiedzi na pytanie problemowe zastosowano metodę analizy źródeł i konstrukcji logicznej, badaniu poddano dokumenty oficjalne obowiązujące w RP: akty normatywne i prawne. Zastosowano także obserwację pośrednią, wynikającą z wieloletniego doświadczenia autorów w pracy z branżą zbrojeniową i uczestnictwem w działalności naukowej. Przedstawione w artykule zagadnienia dotyczą systemu metrologicznego mającego istotny wpływ na jakość i bezpieczeństwo wyrobu, systemu oceny zgodności wyrobów (OiB), w którym producent gwarantuje na własną odpowiedzialność, że wyrób jest zgodny ze specyfikacją techniczną wystawiając deklarację zgodności w zakresie Obronności i Bezpieczeństwa oraz wprowadzając Wewnętrzny System Kontroli (WSK) dotyczący obrotu uzbrojeniem i produktami podwójnego zastosowania oraz usługami i technologiami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także utrzymania międzynarodowego pokoju. Ważnym zagadnieniem dla dostawców produkujących wyroby obronne jest szacowanie i analiza ryzyk mających wpływ na przedsięwzięcie/projekt. Zarządzanie ryzykiem rozpoczyna się na etapie planowania wyrobu i jest monitorowane przez znaczące komórki organizacyjne tj. konstrukcja, zaopatrzenie, produkcja, kontrola do czasu zakończenia umowy. Informacje z realizacji zarządzania ryzykiem stanowią „kopalnię wiedzy” przy realizacji przyszłego projektu. Kolejnym ważnym aspektem ujętym w artykule jest ochrona informacji niejawnych i stosowanie odpowiednio do nadanej klauzuli tajności właściwych środków bezpieczeństwa. Producent powinien posiadać świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego wydane przez Służbę Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) lub Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) zgodnie z aktualną ustawą o ochronie informacji niejawnych.
		
	
		
REFERENCJE (26)
			
	1.
	
		AQAP 2210:2016 - Wymagania NATO dotyczące zapewnienia jakości w projektowaniu, pracach rozwojowych i produkcji. Wydanie D, Wersja 1.
		
	 
	 
 			
	2.
	
		Biała Księga Bezpieczeństwa Narodowego Rzeczypospolitej Polskiej. 2013. Warszawa: Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
		
	 
	 
 			
	3.
	
		Decyzja 126/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 sierpnia 2019 roku (DzU z 2019 r., poz. 159).
		
	 
	 
 			
	4.
	
		Decyzja 197/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 28 grudnia 2021 roku (DzU z 2021 r., poz. 280).
		
	 
	 
 			
	5.
	
		Decyzja Rady (WPZiB) 2019/1560 z dnia 16 września 2019 roku zmieniającej wspólne stanowisko 2008/944/WPZiB określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii wojskowych i sprzętu wojskowego (DzUrz UE L239 z 17.09.2019).
		
	 
	 
 			
	6.
	
		Engelbrecht H. C., 1950. Creed of Undershaft - fabrykant broni - w sztuce Bernarda Shaw pt. „Major Barbara - Handlarze śmierci”, wyd. 4.
		
	 
	 
 			
	7.
	
		Jakubczak R., 2006. Bezpieczeństwo Narodowe Polski w XXI wieku. Warszawa: Bellona.
		
	 
	 
 			
	8.
	
		Krupnik D., 2019. Istota bezpieczeństwa w systemie obronnym w odniesieniu do złożonych procesów likwidacji SpW. Gospodarka Materiałowa i Logistyka, 5, 314-322.
		
	 
	 
 			
	9.
	
		Łagowski E., Jasińska J., 2022. Ewolucja systemów zarządzania jakością, Warszawa: Wojskowa Akademia Techniczna.
		
	 
	 
 			
	10.
	
		Marczak J., Pawłowski J., 1995. O obronie militarnej Polski przełomu XX-XXI wieku. Warszawa.
		
	 
	 
 			
	11.
	
		Obwieszczenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 3 kwietnia 2023 roku dotyczące wykazu jednostek badawczych i certyfikujących posiadających akredytację w zakresie obronności i bezpieczeństwa wraz z zakresem udzielonej akredytacji.
		
	 
	 
 			
			
	13.
	
		PN-EN ISO 10012:2004 - Systemy Zarządzania Pomiarami - Wymagania dotyczące procesów pomiarowych i wyposażenia pomiarowego.
		
	 
	 
 			
	14.
	
		PN-EN ISO 31000:2009 - Zarządzanie ryzykiem - Zasady i wytyczne.
		
	 
	 
 			
	15.
	
		PN-EN ISO 9001:2015 - Systemy Zarządzania Jakością - Wymagania.
		
	 
	 
 			
	16.
	
		Rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 2 grudnia 2021 roku w sprawie wykazu uzbrojenia, na obrót którym jest wymagane zezwolenie (DzU z 2021 r., poz. 2274).
		
	 
	 
 			
	17.
	
		Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 1 października 2020 roku w sprawie ewidencji obrotu towarami o znaczeniu strategicznym (DzU z 2020 r., poz. 1743).
		
	 
	 
 			
	18.
	
		Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/496 z dnia 25 marca 2019 roku zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 428/2009 poprzez wydanie generalnego unijnego zezwolenia na wywóz w odniesieniu do wywozu niektórych produktów podwójnego zastosowania z Unii do Zjednoczonego Królestwa (DzUrz UE L85 I/20 z 27.03.2019).
		
	 
	 
 			
	19.
	
		Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/821 z dnia 20 maja 2021 roku ustanawiające unijny system kontroli wywozu, pośrednictwa, pomocy technicznej, tranzytu i transferu produktów podwójnego zastosowania (DzUrz UE L206/1 z 11.06.21).
		
	 
	 
 			
	20.
	
		Rozporządzenie Rady (WE) nr 428/2009 z dnia 5 maja 2009 roku ustanawiające wspólnotowy system kontroli wywozu, transferu, pośrednictwa i tranzytu w odniesieniu do produktów podwójnego zastosowania (DzUrz UE L134 z 29.05.2009).
		
	 
	 
 			
	21.
	
		Ustawa OiB z dnia 17 listopada 2006 roku o systemie oceny zgodności wyrobów na potrzeby obronności i bezpieczeństwa państwa (DzU z 2022 r., poz. 747).
		
	 
	 
 			
	22.
	
		Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 roku o wykonywaniu działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (DzU z 2018 r., poz. 2037 z 2019 r., poz. 55).
		
	 
	 
 			
	23.
	
		Ustawa z dnia 29 listopada 2000 roku o obrocie z zagranicą towarami, technologiami i usługami o znaczeniu strategicznym dla bezpieczeństwa państwa, a także utrzymania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa (DzU z 2023 r., poz. 1582) Ustawa WSK.
		
	 
	 
 			
	24.
	
		Ustawa z dnia 5 sierpnia 2010 roku o ochronie informacji niejawnych (DzU z 2023 r., poz. 756, 1030, 1532).
		
	 
	 
 			
	25.
	
		Wilczyński P., 2013. Sektor zbrojeniowy jako czynnik rozwoju gospodarki opartej na wiedzy. Prace Komisji Geografii Przemysłu Polskiego Towarzystwa Geografii, 21, 133-156.
		
	 
	 
 			
	26.
	
		Wspólne stanowisko Rady 2008/944/WPZiB z dnia 8 grudnia 2008 roku określające wspólne zasady kontroli wywozu technologii i sprzętu wojskowego (DzUrz UE L335 z 13.12.2008).