ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
PRAWNA REGULACJA INSTYTUCJI NACZELNEGO DOWÓDCY
SIŁ ZBROJNYCH ORAZ JEJ KONSEKWENCJE
PO ZMIANACH OBOWIĄZUJĄCYCH
OD DN. 1 STYCZNIA 2014 R. I OD DN. 30 KWIETNIA 2015 R.
Więcej
Ukryj
1
Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego w Warszawie
Data publikacji: 12-05-2015
SBN 2015;7(1): 15-38
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
Zważywszy na możliwy przebieg współczesnego konuiktu zbrojnego o skali i intensywno-
ści powyżej progu wojny, konstytucyjny tryb mianowania Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych mógłby,
przynajmniej w skrajnie niekorzystnej sytuacji, praktycznie uniemożliwić to mianowanie. Zachodzi zatem
potrzeba nowelizacji ustawy zasadniczej w powyższym zakresie. Wojenny system dowodzenia, wraz
z instytucją Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych, nie zadziała, jeżeli nie będzie odpowiednio wcześniej
wdrożony, a w czasie „W” na pewno nie będzie czasu ani możliwości, by tworzyć go od podstaw. Niektóre
z analizowanych zmian, które weszły w życie z dniem 1 stycznia 2014 r. i 30 kwietnia 2015 r., wywołały
szczególne kontrowersje, a nawet wątpliwości co do ich zgodności z konstytucją. Próby uniknięcia sprzeczności części znowelizowanych zapisów ustawowych ze znaczeniem odpowiednich norm konstytucyjnych
ustalonych w drodze wykładni gramatycznej poprzez zabiegi lingwistyczne ustawodawcy, zmierzające do
nadania wyrazom lub ich zbiorom znaczenia zupełnie innego, niż mają w rzeczywistości, nie mieszczą się
w konstytucyjnych granicach państwa prawa. Należy zatem zwrócić uwagę na mankamenty analizowanych
zmian, w szczególności niejednoznaczności i sprzeczności tworzonych przepisów, skutkujące potencjalnie
szkodliwą dla obronności sytuacją, gdy o kształcie systemu kierowania i dowodzenia, w tym wojennego,
decydować będą prawnicze interpretacje, dość dowolne wobec braku ustawowych reguł wykładni, a nie
skrupulatna działalność prawotwórcza stanowiąca wynik rzetelnej, jak najszerszej analizy. Wydaje się
przy tym, że część z opisanych w niniejszym opracowaniu zmian dotyczących Naczelnego Dowódcy Sił
Zbrojnych zmierza, przynajmniej co do zasady, w pożądanym z punktu widzenia obronności kierunku,
chociaż w szczegółach budzić może istotne wątpliwości. Chodzi głównie o nową kompetencję prezydenta
w przedmiocie jednoznacznego określenia początku i końca czasu wojny, którego występowanie rodzi
przecież ważne następstwa prawne i faktyczne. Jeżeli jednak działania potencjalnego przeciwnika, przybierając postać opisaną w niniejszym opracowaniu, spowodują tzyczną eliminację prezydenta lub Rady
Ministrów, bądź chociażby uniemożliwią wystąpienie tego kolegialnego organu ze stosownym wnioskiem,
wówczas niemożliwe będzie nie tylko mianowanie Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych, lecz także osią-
gnięcie jakichkolwiek skutków, które przepisy licznych aktów normatywnych uzależniają od nastąpienia
czasu wojny. Wyżej wymienioną zmianę uznać można wobec tego za szczególnie groźną dla obronności.
REFERENCJE (5)
1.
J. Kręcikij, Organizacja dowodzenia Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej – czas na zmiany?, [w:] red. W. Gocalski, Barwy i cienie bezpieczeństwa, Warszawa 2013.
2.
C. Mik, Wykładnia prawa Unii Europejskiej, Toruń 2008.
3.
L. Morawski, Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
4.
C. Sońta, Wybrane zagadnienia granic wykładni w prawie karnym w świetle zasady nullum crimen sine lege, „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2004 Nr 4.
5.
Sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej z dnia 18 lutego 2015 r.; druk sejmowy nr 3178.