ARTYKUŁ PRZEGLĄDOWY
TOTALITARYZM TECHNOKRATYCZNY JAKO ODPOWIEDŹ NA KRYZYS DEMOKRACJI
Więcej
Ukryj
1
ISS, Akademia Sztuki Wojennej, Polska
2
Ł-ORGMASZ, Sieć Badawcza Łukasiewicz, Polska
A - Koncepcja i projekt badania; B - Gromadzenie i/lub zestawianie danych; C - Analiza i interpretacja danych; D - Napisanie artykułu; E - Krytyczne zrecenzowanie artykułu; F - Zatwierdzenie ostatecznej wersji artykułu
Data nadesłania: 04-10-2023
Data ostatniej rewizji: 18-10-2023
Data akceptacji: 18-10-2023
Data publikacji: 18-10-2023
SBN 2023;30(4): 25-40
SŁOWA KLUCZOWE
DZIEDZINY
STRESZCZENIE
Artykuł odnosi się do kontekstu przemian i ewolucji społeczeństw postindustrialnych, w których technokracja wyłania się jako alternatywa dla tradycyjnej demokracji, zdolna lepiej radzić sobie z wyzwaniami współczesności. Celem artykułu jest zbadanie, w jaki sposób poziom metaanalizy przyczynia się do oceny skuteczności technokracji w porównaniu z demokracją, poprzez: analizę natury kryzysu demokracji, relacji między demokracją a technokracją, przewagi technokracji nad demokracją, zmian wymaganych przez technokrację oraz wpływu technokracji na jakość życia społecznego i władzę polityczną. Problemem badawczym jest ocena efektywności demokracji w stosunku do technokracji jako systemu politycznego. Niniejsze badanie przeprowadza holistyczną i komparatystyczna analizę technokracji, demokracji i ich wzajemnych relacji w kontekście współczesnych systemów politycznych. Technokracja, oparta na optymalizacji procesów i danych, oferuje długofalowe strategie i błyskawiczne reakcje na zmiany społeczne i ekonomiczne. Mimo tego, krytycy wskazują na jej brak moralnych i ideologicznych podstaw, co prowadzi do zagrożeń, takich jak biurokratyzacja i specjalizacja, ograniczając pluralizm i wolność jednostki. Analiza technokracji w kontekście koncepcji Neila Postmana ukazuje potencjalne ryzyko utraty wartości społecznych, autorytetów i wolności jednostki z powodu biurokratyzacji. Technokracja jako kult nauki i technologii, deifikuje naukę i reifikuje religię, prowadząc do totalitaryzmu i dehumanizacji, przekształcając jednostki w środki produkcji i konsumpcji. Niniejsze badanie podkreśla, iż technokracja nie jest jednoznacznie pozytywna czy negatywna, lecz jest złożonym zjawiskiem. Z jednej strony, może przynieść efektywność i rozwój społeczny, a z drugiej, prowadzić do utraty fundamentalnych wartości i wolności. Analiza tej problematyki uwzględnia różne perspektywy i konteksty, co pozwala na pełniejsze zrozumienie jej implikacji dla współczesnych społeczeństw. Przedstawione badanie stanowi głęboką analizę technokracji, ujawniając jej zalety, wady i ryzyka, jakie niesie ze sobą dla społeczeństwa. Oferuje kompleksową perspektywę na temat technokracji i jej relacji z demokracją, rzucając światło na kontrowersyjną debatę dotyczącą przyszłości rządzenia w epoce postindustrialnej.
REFERENCJE (47)
1.
Achen, C., Bartels, L., 2017. Democracy for Realists, Princeton.
2.
Aminm, S., 2007. The Liberal Virus, Warsaw.
3.
Barber, B.R., 2005. Fear’s Empire: War, Terrorism, and Democracy in an Age of Interdependence, Warsaw.
4.
Bellone, C., 2018. The ‘Governance’ for Smart City Strategies and Territorial Planning, in: Intelligent Computing & Optimization, Springer.
5.
Cohen, D., 2011. La prospérité du vice, Katowice.
6.
Fukuyama, F., 2019. Identity: The Demand for Dignity and the Politics of Resentment, Warsaw.
7.
Fundamenty dobrego społeczeństwa. Wartości, 1992. Ed. M. Bogunia-Borowska, Kraków 2015. Gadamer H.G., The European Legacy, Warsaw.
8.
Giddens, A., 2009. Living in a Post-Traditional Society, [in:] U. Beck, A. Giddens, S. Lash, Reflexive Modernization, Warsaw.
9.
Goody, J., 2010. Capitalism and Modernity, Warsaw.
10.
Grygieńć, J., 2017. Demokracja na rozdrożu. Deliberacja czy partycypacja polityczna?, Kraków.
11.
Hołówka, J., 2006. Fałszywa demokracja, Przegląd Filozoficzny, 4.
12.
Horkheimer, M., 2007. Critique of Instrumental Reason, Warsaw.
13.
Husson, M., 2011. Capitalisme sans anesthésie, Warsaw.
14.
Ihglehart, R., Norris P., 2003. The True Clash of Civilizations, Foreign Policy.
15.
Inglehart, R., 2000. Globalization and postmodern values, The Washington Quarterly, Winter.
16.
Inglehart, R., 2000. Globalization and postmodern values, The Washington Quarterly.
17.
Inglehart, R., 2003. Culture and Democracy, [in:] Culture Matters: How Values Shape Human, Progress, ed. L. Harrisona, S. Huntingtona, translated by Sławomir Dymczyk, Poznań.
18.
Inglehart, R., 2003. Culture and Democracy, [in:] Culture Matters: How Values Shape Human Progress, ed. L. Harrisona, S. Huntingtona, translated by Sławomir Dymczyk, Poznań.
19.
Inglehart, R., Terry Clark N., 1990. The New Political Culture, Chicago.
20.
Inglehart, R., Norris P., 2009. Rising Tide: Gender Equality and Cultural Change Around the World, Warsaw.
21.
Kamiński, A. Z., 2012. Instytucje polityczne wobec układów nieformalnych: nomadzi instytucjonalni i flexianie, [in:] Instytucje: konflikty i dysfunkcje, ed. M. Jarosz, Warsaw.
22.
Karsten, F., Beckman K., 2012. Beyond Democracy, Warsaw.
23.
Khanna, P., 2020. The future is Asian: Commerce, Conflict and Culture in the 21st Century, Wrocław.
24.
Kowalik, S., 2015. Uśpione społeczeństwo. Szkice z psychologii globalizacji, Warsaw.
25.
Kuehnelt-Leddihn, E. von, 2012. Demokratie. Eine Analyse, Warsaw.
26.
Kurczewska, J., 1997. Technokraci i ich świat społeczny, Warsaw.
27.
Levitsky, S., Ziblatt D., 2018. How Democracies Die, Łódź.
28.
Lewandowski, P., Gębska M., 2021. Part 1: Geoeconomics as a Paradigm for Research on International Security, European Research Studies Journal, 24, 4B.
29.
Lewandowski, P., Gębska M., 2022 Part 2. Geoeconomic Leaders Among the Three Seas Initiative Countries. Part 2: Research Results. European Research Studies Journal, 25.
30.
Lewandowski, P., 2021., Trzecia nowoczesność i koncepcja władzy instrumentalnej Shoshan Zuboff, Kwartalnik Historii Nauki i Techniki.
31.
Lilla, M., 2018. The Once and Future Liberal: After Identity Politics, Warsaw.
32.
Marcuse, H., 1991. One-Dimensional Man: Studies in the Ideology of Advanced Industrial Society, Warsaw.
33.
Markowski, R., 2021. Wyzwania demokracji 21 wieku: ile kontynuacji, ile innowacji?, [in:] Polska w Europie jutra. Polityka europejska Polski w kontekście zmian międzynarodowych w XXI wieku, ed. J. Niżnik, Warsaw.
34.
Mattei, R. De, 2009. La dittatura del relativismo, Warsaw.
35.
Mill, J. S., 1995. Considerations on Representative Government: The Subjection of Women, Kraków.
36.
Nawrocki, M., 2021. Drapieżcze tożsamości i populistyczna communitas immunitarne konstruowanie wspólnoty w prawicowych dyskursach populistycznych, Stan rzeczy 1, 20.
37.
Pańków, I., 2020. Demokracja w recesji? Diagnozy i projekty naprawcze, Zoon Politikon 11.
38.
Pawełczyńska, A., 2014. Głowy hydry. O przewrotności współczesnego zła, Łomianki.
39.
Pieliński, K., 2011. Koniec historii – utopia technokratyczna, Economy and Management, 3.
40.
Postman, N., 2004. Technopoly: The Surrender of Culture to Technology, Warsaw.
41.
Robinson, J. A., 1999. When is a State Predatory?, CESifo Working Paper 178.
42.
Sękowski, S., 2021. Zalety i wady pogoni za rentą. Renta polityczna w różnych paradygmatach badawczych, Studia z Polityki Publicznej 2.
43.
Szmyd, J., 2017. Nowoczesny konsumpcjonizm – zmiana kondycji ludzkiej i jakości życia. Wyzwania społeczne i pedagogiczne, Kultura. Przemiany. Edukacja 5.
44.
Wartości i zmiany. Przemiany postaw Polaków w jednoczącej się Europie, 2012. Ed. A. Jasińskiej- Kani, Warsaw.
45.
Wojciuk, A., 2016. Imperia wiedzy. Edukacja i nauka jako czynniki siły pastwa na arenie międzynarodowej, Warsaw.
46.
Zacher, L. W., 2015. Utechnicznienie człowieka i marketyzacja jego działalności a kultura przyszłości, Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej 85.
47.
Zuboff, S., 2020. The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power, Warsaw.